جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش در چهارفصل در پي تبيين وضعيت سياسي، اجتماعي و فرهنگي شيعيان امامي از سال 203 تا 260 هجري قمري و چگونگي ارتباط آنان با امام جواد عليه السلام، امام هادي عليه السلام و امام عسکري عليه السلام است. عصر ابناءالرضا? به دو دوره پيش از متوکل و پس از وي تقسيم مي شود. پيش از متوکل وضعيت سياسي و اجتماعي شيعيان تا حدودي مناسب بود؛ ولي با توجه به سياست سختگيرانه متوکل، از زمان او، شيعيان وضع مناسبي نداشتند و حتي پس از منتصر، شيعيان به راحتي نميتوانستند به ديدار ائمه? بروند. به خاطر همين فشارها، قيامهايي از سوي شيعيان انجام گرفت؛ ولي به دليل سرکوب شديد عباسيان، نبود همه جانبهگري، کمبود نيروهاي انقلابي و ناهماهنگي اعتقادي عناصر انقلابي، نتايجي نداشت. ائمه? نيز با تقيه، خود را از اين قيام ها دور ميکردند. به رغم کمتر شدن روز به روز ارتباط شيعيان با امام خود پس از عصر امام صادق عليه السلام، آموزش فرهنگي و علمي ائمه? قطع نشد و آنان کوشيدند تا شاگرداني را تربيت کنند و شيعيان امامي در کنار ائمه? با ديگر فرق شيعي ارتباطهايي داشتند و به تلاشهاي تبليغي مشغول بودند. آنها همچون مسلمانان ديگر، در پي نهضت ترجمه، با علوم روز جهان آشنا شدند و در رونق و شکوفايي علوم قرآني، فقه، حديث، فرقه شناسي، تاريخ و کلام نقش داشتند. گستره جغرافيايي شيعه، از شرق جهان اسلام در خراسان، تا غرب در مغرب را شامل ميشد و ائمه? در بسياري از مناطق وکلايي داشتند و به دليل گستردگي و پراکندگي شيعيان، شبکه وکالت ايجاد شد. برخي از مهمترين وکلاي ائمه? احمدبن اسحاق قمي، محمد بن سنان، علي بن مهزيار اهوازي و زکريا بن آدم قمي بودند. با وجود نظارت دائمي ائمه?، تعدادي از وکلا به برخي علل مانند دنيا طلبي، راه خود را از ائمه جدا ساختند.

---